Thuis blijven wonen. Dat is de wens van vele mensen die met dementie of Parkinson geconfronteerd worden. Nu verblijven mensen met dementie de laatste 2,5 jaar van hun leven vaak in een verpleeghuis, omdat de situatie thuis niet meer veilig is, en familie de toezicht en zorg niet aankan. Er zijn de laatste jaren steeds meer oplossingen met technologie ontwikkeld waardoor mensen langer thuis kunnen wonen.
De Europese Unie financieert een grootschalig onderzoek met technologie thuis, waar Nederland aan meedoet: het Rosetta project. In het Rosetta project worden drie technologische toepassingen voor zorg thuis getest, die als doel hebben dementerende mensen zo lang mogelijk thuis in hun dagelijks leven te laten functioneren.
Het project bestaat uit drie technologische toepassingen, die samen tijdens het gehele ziekteproces ondersteuning bieden aan de dementerende en zijn omgeving.
1. Geheugenondersteuning voor mensen met geheugenproblemen
2. Leefstijl monitoring
3. Automatische bewaking
Er wordt een aanraakscherm in de woning geplaatst, waarop een dagagenda staat, en een fotoalbum met belfunctie. Deze kan iemand gebruiken als houvast voor de dagelijkse dingen die moeten gebeuren, voor afspraken met anderen, en om een beeld krijgen bij namen van de mensen om zich heen. Via een computerprogramma kan familie in de agenda schrijven, en de computer geeft via beeld en geluid waarschuwingen als er iets te doen is. Dat kunnen afspraken bij de dokter zijn, maar ook boodschappen doen, en wanneer het tijd is voor ontbijt, lunch en avondeten. Vervolgens kan via een sensor gezien worden of er inderdaad in de keuken gekookt wordt of dat er niets gebeurd.
Degene met geheugenproblemen kan via het aanraakscherm foto`s zien van mensen uit zijn omgeving, en hen bellen door op de foto te drukken en de hoorn van het toestel te nemen. Ook krijgt degene een smartphone, waar ook een beeldagenda en beeldtelefoon zit en GPS is opgenomen. Zo is altijd te zien waar iemand zich bevindt. Als iemand zonder telefoon de deur uitstapt, merkt een sensor dat op en wordt de telefoon gebeld met de vraag hem mee te nemen.
Naarmate het ziekteproces van dementie vordert, veranderen de dagelijkse patronen die iemand heeft. Zelf zal de dementerende dit niet snel vertellen, en missen mantelzorgers en verzorgenden informatie. Als iemand alleen woont kan het helpen om leefstijlmonitoring in huis te installeren. Met een computerprogramma en sensoren in huis wordt het leefpatroon vastgelegd, en steeds gemeten of dat gelijk blijft. Als iemand ineens `s nachts vier keer uit bed gaat terwijl dat niet zo was, of niet meer elke dag doucht, of het eten in de koelkast minder aanraakt, dan geeft het programma een signaal aan de hulpverlener of familie. Zo kan de zorg op tijd aangepast worden.
In een later stadium van dementie of Parkinson komt de veiligheid thuis steeds meer in het geding. Daarvoor is een bewakingssysteem ontwikkeld dat werkt met een computerprogramma, sensoren in huis en een camera in de woonkamer. Hiermee kan er een signaal naar een hulpverlener of familielid gegeven worden als er iets abnormaals gebeurd. Degene die het signaal ontvangt kan via de camera, of via een telefoon met beeld, horen en zien wat er aan de hand is. Als ze geen contact krijgen, kunnen ze naar de woning toegaan.
Zo kan bijvoorbeeld in de gaten gehouden worden of iemand is gevallen. De sensoren geven een alarm als iemand zich in de keuken bevindt en zich langer dan 15 minuten niet bewogen heeft. Ook als iemand naar buiten gaat kan een bericht gestuurd worden aan de hulpverleners. Met de camera in de woonkamer kan gezien worden of iemand lange tijd stil zit, of slaapt, of dat hij is gevallen en hulp nodig heeft. Het systemisch is helemaal automatisch en mensen hoeven zelf geen alarm knop of apparaat te bedienen.
Samen kunnen deze toepassingen tijdens het hele ziekteproces ondersteuning bieden. In het Rosetta project wordt getest hoe deze drie samen op hetzelfde computersysteem, sensoren en camera kunnen werken. Dan kan het systeem makkelijk in elke willekeurige woning geplaatst en ook weer verplaatst worden.
Het project loopt nu in Nederland, Duitsland en Belgie, en wordt juni dit jaar afgerond. De technologie wordt dan de komende 3 jaar op de markt gebracht. In Nederland werken Vilans, het VU Medisch centrum, TNO en de leveranciers Novay, Eaton en Avics samen aan de proef die loopt via zorgaanbieder Zorgpalet Baarn-Soest.
Sabya van Elswijk