Organisaties en professionals worden geconfronteerd met innovaties die sneller gaan dat ze met de huidige organisatievormen kunnen verwerken. Cliënten stellen steeds hogere en nieuwe eisen aan de dienstverlening. Men is voortdurend op zoek naar mogelijkheden tot kostenbesparing. Nieuwe technologie maakt andere manieren van werken, versnelde realisatie van beleids- en proceswijzigingen tegen lagere beheerskosten mogelijk. De zorgwereld verandert voortdurend en noopt tot wendbaarheid.
Nieuwe businessmodellen
Een businessmodel beschrijft de grondgedachte van een hoe een organisatie waarde creëert, levert en behoudt. Het businessmodel is als een blauwdruk voor een strategie die geïmplementeerd gaat worden door organisatiestructuren, processen en systemen. Organisaties worden steeds meer vormgegeven als platforms . Platforms bouwen tegen een hele kleine kostprijs totaal nieuwe businessmodellen op die oude markten vernietigen. Een belangrijk element is de impact van vrij toegankelijke informatie. Hierdoor zullen volledig nieuwe samenwerkingsverbanden of netwerken ontstaan.
Nieuwe oplossingen voor zorginstellingen
Zorginstellingen bevinden zich in een veranderende wereld. Cornelis (1990) stelt dat hiërarchie (regelgeleide sturing) niet geschikt om oplossingen te zoeken in een wereld die verandert. Want de regel verandert niet, dus is hij ongeldig en de nieuwe oplossing, die past in de nieuwe situatie, vraagt om bijsturen. Bijsturing kan echter alleen ontstaan bij mensen die de situatie kennen.
Deze nieuwe wijze van werken is erop gericht te laten zien hoe je met de nieuwe digitale hulpmiddelen als professional beter kunt werken; hoe gaat om versterken van de samenwerking; het gaat op basis van dagelijkse werkproblemen om het oplossen en aanpassen van de digitale (werk)omgeving. Hetzelfde geldt voor de cliënt die gemakkelijker toegang kan krijgen tot informatie en tot vormen van dienstverlening.
Een interactieve veranderstrategie
Dit houdt een veranderstrategie in die is gericht om met cliënten en professionals samen komen tot het besef van de toegevoegde waarde van die nieuwe werkwijze. Zonder dat besef, en daarbij past oplossen van de eigen knelpunten, is effectief implementeren nauwelijks mogelijk. De ouderenzorg ontwikkelt zich dus niet alleen vanuit professioneel perspectief, maar vanuit een gedeeld perspectief van cliënten en professionals. Nodig is dus een interactieve veranderstrategie: van ervaren naar leren naar verbeteren naar implementeren naar herhalen. Dat leidt tot een aanpak die gericht is op het bereiken van zelforganisatie.
Op basis van het principe van zelforganisatie is de bepalende factor voor de kwaliteit van de zorgverlening de manier waarop mensen in organisaties zelf hun handelen sturen.
Het werken vanuit zelforganiserende principes (mits voldoende en adequaat ondersteunt via een ICT-infrastructuur) wordt door mij als de meest logische organisatievorm binnen de ouderenzorg gezien. Door inzicht in systeemprincipes en maximaal gebruik maken van informatie wordt een nieuwe balans tussen vakmanschap en organisatievermogen bereikt.
Een bijdrage van Harry Woldendorp.
Profiel: 30 jaar ervaring als consultant en als interim manager.
Mede-oprichter van het PlatformVmZ (ondersteuning zzp’ers), de CuraeVitel Balie (ondersteuning van cliënten) en VmZadvies (ondersteuning van zorginstellingen).
Recent schreef hij het boek Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. De Impact van Covid-19.
Literatuur
- Cornelis, A. (1990). Logica van het Gevoel. Filosofie van de stabiliteitslagen in de cultuur als nesteling der emoties. Amsterdam: Boom
- Woldendorp, H. (2018). Toekomstbestendige zorgprofessionals en zorgorganisaties. De consequenties van platformtechnologie voor de ouderenzorg. Assen: Koninklijke Van Gorcum
- Woldendorp, H. (2021). Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. De impact van COVID-19 . Amsterdam: SWP