De literatuur over veroudering biedt (nog) geen eenduidig beeld wat het precies is en hoe het ontstaat. Je kunt in ieder geval zeggen dat lichaam en geest op steeds meer gebieden beginnen te falen. Daar tegenover staat dat iedereen in principe de mogelijkheid heeft een leuk senioren leven te hebben.
Daarbij moet wel onmiddellijk worden opgemerkt dat daarbij veel factoren een negatieve rol kunnen spelen: leven vol armoede; leven met een chronische aandoening; jeugd vol geweld etc.
Gezond en prettig ouder worden wordt bepaald door fysieke, sociale, culturele en mentale factoren. De combinatie van je genen, de omgeving (opvoeding) en cultuur waarin je leeft en het hebben van mogelijkheden zijn bepalend voor ons leven. Daarmee is veroudering een vraagstuk dat vanuit inzicht in de complexiteit moet worden begrepen.
Prettig ouder worden heeft te maken met vijf principes (COACH):
- Curiosity (nieuwsgierigheid)
- Opennes (openheid)
- Associations (verbondendheid)
- Conscientiousness (gewetensvol)
- Healthy practice (gezonde praktijk)
Gewetensvol omgaan met anderen en bereidheid om actief te blijven zijn de twee meest bepalende. Gewetensvol gaat bijvoorbeeld om betrouwbaar en eerlijk zijn en je afspraken nakomen. Actief zijn verbindt fysieke en mentale fitheid. Openheid helpt daarbij. Je bent bereid nieuwe dingen te proberen, maar ook open te staan voor nieuwe ideeën en nieuwe manieren om dingen te doen (bankieren). Dat is des te belangrijker omdat als we ouder worden we de neiging hebben juist geen nieuwe dingen te doen.
Wat ook goed helpt is dankbaarheid: wees (als het kan) blij met wat je hebt. Het gaat er niet om het beste van alles te hebben, maar om genoeg te hebben. Wat genoeg is (Aristoteles) is afhankelijk van de persoon en de context waarin deze zich bevindt.
Het is logisch om aan te nemen dat ouderen meer informatie hebben ontvangen en over meer ervaring beschikken omdat ze gewoonweg langer hebben geleefd. Het gevolg is dat beter in staat zijn patronen te zien, wat kan helpen bij besluitvormingsprocessen. Stop daarom niet te vroeg met het werkzame leven. In zijn algemeenheid en verspreid over een groot aantal landen neemt geluk toe als mensen ouder zijn dan 50. Maatschappelijk zou de Big Picture over veroudering daarom veel meer gericht moeten zijn op het waarderen van de inbreng van ouderen.
Literatuur
Levitin, D.J. (2020). Succesful aging. A neuroscientist explores the power and potential of our lives. Londen: Dutton
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: Uitgeverij SWP
Harry Woldendorp.