Sociaal maatschappelijk en economisch is nog een hoop winst te boeken bij de behandeling van patiënten met de ziekte van Parkinson. Niet alleen de kwaliteit van leven kan door het inzetten van de moderne therapievormen worden verbeterd, de samenleving kan ook jaarlijks miljoenen besparen op zorgkosten.
Daarnaast blijkt een bestraling van de aangetaste delen in de hersenen met het Gamma Knife zeer succesvol bij het wegnemen van klachten, volgens de eerste uitkomsten van een onderzoek in het ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) in Tilburg onder 29 mensen met zeer ernstige ‘essentiële tremoren’ (lichaamsdelen die beven of trillen zonder aanwijsbare oorzaak). Dit bleek op de goed bezochte wetenschappelijke middag vrijdag 21 juni in het ETZ bij de viering van het eerste lustrum van het Zorgnetwerk ZeeBraPat (Zeeland Brabant Parkinson Advanced Therapies).
Schotten wegnemen
“De jaarlijkse kosten voor de behandeling van Parkinsonpatiënten in ons land zijn momenteel 300 miljoen euro”, schetste de Groningse hoogleraar professor dr. Teus van Laar, grote man achter Parkinson Platform Noord-Nederland. “Door te zorgen dat mensen met de ziekte van Parkinson worden begeleid in specialistische centra door getrainde mensen, kunnen we zorgen dat zij tot vijf jaar langer thuis blijven wonen met een goede kwaliteit van leven”, toonde hij aan.
“Een plaats in een verzorgingshuis kost per patiënt 100.000 euro per jaar”, aldus Van Laar. “Dat kunnen we besparen door de zorg beter te organiseren en schotten in de zorg weg te nemen. We moeten de zorg koppelen aan de behoeften van de patiënt en niet aan gebouwen en instellingen.”
Hij prees het initiatief ZeeBraPat als een goed voorbeeld van moderne netwerkzorg, maar riep het samenwerkingsverband tegelijk op ‘verdere stappen te zetten’. “De toekomst ziet er namelijk niet goed uit. We komen in de zorg snel mensen en geld tekort.”
Het aantal patiënten met Parkinson stijgt wereldwijd explosief, in Nederland gaat dat van rond de 50.000 nu, naar 75.000 mensen binnen enkele jaren.
Diepe hersenstimulatie
Functionele neurochirurgie ofwel het operatief ingrijpen in delen van de hersenen die niet goed functioneren heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt toonde ETZ-neurochirurg Geert-Jan Rutten aan. Het ETZ is koploper in het zuiden in het toepassen van deze vorm van neuromodulatie, ofwel het inbrengen van micro-elektroden waardoor tremoren verdwijnen: de diepe hersenstimulatie (deep brain stimulation). DBS kan tegenwoordig eerder en met minder risico worden ingezet, met name bij patiënten die jonger zijn dan 75.
Vroeger bleef de patiënt tijdens de ingreep in de meeste gevallen wakker om ongewenste reacties tijdens de operatie al te kunnen waarnemen. Rutten toonde ter illustratie daarvan een filmopname van een ingreep bij een man die bleef gitaarspelen tijdens het inbrengen van de elektroden in zijn hoofd. Tegenwoordig is de beoogde ingreep zo precies uit te tekenen met de nieuwste technische middelen in de OK dat de patiënt onder volledige narcose kan worden gebracht. Het risico dat functies uitvallen tijdens of na de operatie is nihil geworden.
Succesverhaal
Verrassend waren de resultaten die onderzoeker Hamid Reza Niknejad presenteerde. Onder leiding van ETZ-neurochirurg Guus Beute heeft hij 29 patiënten behandeld met het Gamma Knife in het ETZ. Met microscopische precisie zijn zij bestraald in het apparaat. Allen leden onder zogeheten essentiële tremoren. “Een succesverhaal”, aldus Niknejad. Uitbehandelde patiënten, die ook niet meer reageerden op medicatie en te oud zijn om voor een operatieve oplossing in aanmerking te komen, waren na een enkele bestraling tremorvrij.
“Dit opent nieuwe wegen voor uitbehandelde patiënten”, aldus de jonge arts, die er aan toevoegde dat de behandeling niet voor elke patiënten geschikt is. “We moeten streng selecteren.”