Sinds de oude Drees de AOW invoerde zijn de mensen hier gemiddeld tien jaar ouder geworden. De pensioenleeftijd zou dus eigenlijk met tien jaar omhoog moeten gaan, van 65 naar 75. Maar men krakeelt over een verhoging van één jaar, terwijl in de nabije toekomst de leeftijd van 80 jaar een juister criterium zou zijn. Wetenschappers houden ons immers voor dat de komende generaties gemiddeld 90 of 100 jaar worden. We lopen minstens 50 jaar achter de ontwikkelingen aan. Feitelijk nog meer gelet op het gebruik van de aanduiding 50plus. Het leven begint bij 50, maar het is twee eeuwen geleden, dat het bereiken van de vijftigjarige leeftijd een mijlpaal was die slechts weinigen bereikten. Men verwees zelfs naar Abraham die met vijftig als een stokoude figuur uit prehistorische tijden werd afgeschilderd. Als je vijftig werd zat het leven er bijna op. Dan werd je in een stoel gezet en hoefde je niets meer te doen. Het dorp liep uit om het levende wonder te eren en met loftuitingen te overladen. Velen van ons zijn in die tijd blijven steken. Het werkzame leven is voorbij als je vijftig wordt. De stoel staat klaar, je hoeft niets meer te doen. De wensen van de vijftigplusser dienen te worden gerespecteerd. Ouderen hebben hard gewerkt. De jongere generatie moet het nu maar opknappen.
Gewoontes veranderen uiterst langzaam en vaak zijn opvattingen en overtuigingen daaraan gelieerd. Wij hebben echter het voorrecht te leven in een maatschappij waar al jarenlang kinderen en jongeren onderwijs krijgen. Dat betekent dat we lezen en schrijven hebben geleerd, taal en rekenen, en vernomen hebben dat er ook mensen voor ons hebben geleefd; kortom, dat er zoiets als geschiedenis bestaat. Dat zou kunnen betekenen dat we anders in het leven staan dan de generatie van de oude Drees of minstens anders dan de verre voorouders van eeuwen her. Ik weet dat onderwijs daarvoor geen garantie is, maar vergeleken met toen is er toch wel erg veel veranderd. Er moeten ook andere redenen zijn die de klachten van veel ouderen kunnen verklaren. Misschien komt dat doordat de huidige 65jarigen de hoogtijdagen van de verzorgingstaat hebben meegemaakt en verzorgd zijn van de wieg tot het graf. We lijken de verwende generatie. We willen steeds meer en beter. Verwende mensen zijn nooit tevreden. Hoe meer ze bezitten, hoe meer ze nog willen hebben. We klagen wanneer er 2% van ons inkomen wordt ingehouden, wanneer we het wat minder krijgen, ziek worden en dood gaan, terwijl dit toch de natuurlijke weg is. Ik heb de indruk dat vroeger oude mensen wijzer waren. Maar die hadden ook oorlogen meegemaakt, hongersnood, pijn geleden en de dood dagelijks om zich heen gezien. De kindersterfte nam pas aan het begin van de twintigste eeuw af. Misschien dat ze daardoor oud en wijs waren geworden. Wij hebben lijden en dood verdrongen, voor elk pijntje slikken we een pil. Ouder worden noemen we een ziekte, zoals slijtages en ouderdomsgebreken worden betiteld. Leven is ouder worden en dat begint al vroeg. Het is alsof we leven een ziekte gaan noemen. Waar is de wijsheid gebleven van de oude mensen van vroegere generaties?
Ruim een decennium geleden wilden studenten in het sociaal agogische onderwijs niet graag stage lopen in het ouderenwerk. Dat waren lastige mensen, zeurpieten, klagers, want het is nooit goed. Ik hoor dat dit alleen maar erger is geworden. Ik schaam me voor mijn leeftijdgenoten als ik ze op feestjes hoor mopperen over hun kwaaltjes of over de pensioenen, als ouderenbonden alleen maar opkomen voor ouderen en geen enkel oog hebben voor jongeren en voor wat er in andere landen gebeurt. We zijn de verwende generatie. Misschien is dat de reden dat we de wijsheid van het oud-zijn hebben verloren. Jongeren moeten die elders zoeken, niet meer bij de ouderen.
P.Winkelaar
juli 2014
Ik heb nog nooit zo’n onzin gelezen.