Seks kan met het ouder worden fijner worden. Je gaat elkaar opnieuw ontdekken. Als je meer van andere dingen van het leven kunt genieten omdat je er de tijd en de mogelijkheden voor hebt, kan de seksualiteit ook weer opbloeien. Er zijn krachten weggevallen die belemmerend kunnen zijn, zoals de drang om nageslacht te verwekken. Dat hoeft niet meer. En de biologische mannelijke machoneiging om te veroveren, niet tevreden te zijn met je eigen partner en maar steeds nieuwe relaties te zoeken, kan afnemen. Nu is dat laatste niet alleen gekoppeld aan het zaaien van het zaad – wat niet meer aan de orde is – maar zit het soms ook in het karakter. Maar zelfs dan kan er een soort ontspanning ontstaan als het niet meer ‘hoeft’. Je hebt jezelf nu wel genoeg bewezen op dat gebied.
Bij ouderenseks blijven de andere kanten over: de intimiteit, de geborgenheid, de vertrouwdheid, de acceptatie van het lichaam van jezelf en de ander, wat betekent dat je niet meer onzeker hoeft te zijn of je wel ‘mooi’ bent. Het lichaam is een instrument voor het gevoel, mooi of niet. Gevoel bij jezelf en ook gevoelopwekkend voor de ander.
Seksualiteit betekent dat je samen een eenheid vormt, meer ‘een’ dan door welke andere handeling ook. Het betekent niet dat het elke keer tot een diepe ervaring komt, want seks voor de gezelligheid betekent ook veel. Het is een band die je samen hebt die met niets te vergelijken is.
In de seksualiteit leer je wie je zelf bent. Wil je geplaagd worden, gedomineerd, getroost? Partners die bij elkaar passen vinden vanzelf de weg naar elkaar en geven net zoveel als ze ontvangen.
Je kunt het zelfs zien als een soort taal. Niet alles hoeft altijd gezegd te worden met woorden, je kunt ook dingen uitspreken met je lichaam. Daarom is het zo’n voordeel dat je geen nageslacht meer hoeft te verwekken, toen kon de taal van seks zoiets zijn als het grommen van oerdieren: het moest dan zo nodig gebeuren. Nu kun je voor deze taal de tijd nemen en op deze leeftijd hebben we hebben echt tijd voor elkaar. En het leuke is dat dat ‘gesprek’ gewoon doorgaat. Na het bed, in het dagelijkse leven.
Verschillende behoeften
Een vervelend trekje van sommige vrouwen is om te doen of de man minderwaardig is als er op dit gebied een groot verschil in behoeften bestaat, ze kunnen hun man zelfs ‘seksverslaafd’ vinden. Zij zouden kunnen beseffen dat een grote warme seksualiteit en sensualiteit een gave is en geen zonde of gebrek. Een gave die bij gelijkgestemden een groot geluk kan geven.
Maar het kan ook andersom. Er zijn ook vrouwen die zich in dit opzicht alleen gelaten voelen. Misschien is de man in dit geval blij dat het niet meer hoeft. Hij laat dan ook zijn partner in de kou staan wat andere vormen van seksualiteit betreft.Er over praten lijkt de enige oplossing, maar voor beide partijen moet duidelijk zijn dat het niet gaat over ‘tekort schieten’. Het gaat om het zoeken van nieuwe wegen.
Veel mensen vinden het niet zo erg om alleen te wonen, maar als je sterke seksuele gevoelens hebt, dan heb je wel een probleem. Mannen die seks zoeken komen vrouwen tegen die op die leeftijd vaak wel relaties willen, maar dan vooral om samen dingen te doen, te kunnen praten en samen te zijn; het gaat hen minder om de seks. Op deze leeftijd is seks zelden los verkrijgbaar, alleen commercieel.
Ook binnen een huwelijk kun je wat dat betreft ‘alleen’ zijn als de behoeften erg verschillen. Maar er is dan meestal niet de vrijheid om seks op commerciële basis te zoeken.
Als men alleen staat en een partner zoekt, zijn de kansen op de relatiemarkt voor 55+ vrouwen kleiner dan voor mannen. Vrouwen zoeken dan vriendschappen in plaats van relaties. Als ze blijven zoeken naar een partner kan dat goed maar ook slecht aflopen, ze zijn kwetsbaar voor uitbuiting.
Weduwnaars willen liefst na een half jaar weer trouwen zegt men, ze willen verzorgd worden. Ze zijn aan de andere kant soms wel wat huiverig voor een nieuw huwelijk met zo’n zelfstandige vrouw of weduwe. Weduwen staan niet te trappelen. Ze treuren soms om het alleen-zijn, maar willen toch wel graag vrijheid en vinden dat ze al genoeg gesloofd hebben voor anderen.[i]
Er is een trend dat oudere alleenstaanden een relatie willen combineren met vrijheid door voor een LAT-relatie te kiezen, ieder houdt zijn eigen huis.[ii] Uitgaan, weekends, vakanties en gezelligheid samen – privacy houden en ook de zorgen apart. Maar vooral: men houdt vrijheid.
Als men een partner vindt om te trouwen, dan moet men de problemen overwinnen betreffende de verschillen in behoeften van mannen en vrouwen op die leeftijd. Of men nog echt plezier kan hebben met elkaar hangt ervan af of men nog plezier heeft in het leven zelf. Maar je kunt ook heel erg opbloeien als er iemand is die onvoorwaardelijk van je houdt, je accepteert zoals je bent. Of als je je eigen rijkdom aan liefde aan iemand kunt geven. Dat geeft zo’n vrijheid dat het een kostbare gift is.
Sommige alleenstaanden, of liever vrijgezellen, of singles, zijn best tevreden met hun staat. Het geeft ze optimale vrijheid. En zeker na een druk leven zonder veel privacy kan alleen-zijn een luxe zijn.
Homoseksuele relaties
Homoseksuele mannen en lesbische vrouwen genieten van de grotere tolerantie, het is zo anders dan in hun jeugdjaren. Er zijn soms in hun leven minder vaak duurzame relaties opgebouwd, maar zij willen vooral graag contacten met anderen, netwerken om samen dingen te doen. Mannen bij mannen, vrouwen bij vrouwen, ook als men niet direct een vaste relatie zoekt. Zij genieten in deze tijd pas echt van het homo-zijn.[iii]
Seks en intimiteit
Er kunnen lichamelijke problemen zijn met de geslachtsgemeenschap. De man heeft soms geen erectie meer, de vrouw heeft een gevoelige en droge vagina.[iv] Maar seksualiteit is meer dan een actie van de genitaliën. Je kunt elkaar strelen en dat kan heel fijn zijn. Je hebt geluk als je altijd al veel geknuffel en hartelijkheid gekoppeld hebt aan de seksuele handelingen, want die warmte gaat natuurlijk door en kan nog een heel mooie tijd geven. En als je het niet gewend bent, is er niets tegen om het warm aanraken van elkaar alsnog te ontwikkelen, als je tenminste vriendelijke gevoelens voor elkaar hebt. Meestal zijn de vrouwen hierin de initiatiefnemers, maar de mannen waarderen het wel!
Aangeraakt worden, gestreeld worden kan een zo’n diepe behoefte zijn dat men daar apart iets voor gaat organiseren. Er zijn bijvoorbeeld de knuffelparty’s. Mensen in pyjama strelen en koesteren elkaar urenlang, maar zonder seks. Het gaat om aaien, strelen, vastpakken, wiegen en tegen elkaar aanliggen of staan.[v]
Kun je openstaan voor veranderingen? Het gaat om intimiteit, ook bij seksualiteit. Dat is wat ons gelukkig maakt, met of zonder de geslachtsdaad. Soms zijn er momenten van ander geluk, zomaar, die heel dicht komen bij het gevoel van seksueel geluk.
[i] De sociologe Jenny Gierveld, verbonden aan het NIAS, deed onderzoek naar de levensloop van 4500 mensen tussen de 55 en 89 jaar, het NESTOR-onderzoek. Sommige oudere vrouwen willen echt geen man meer. Die hebben een vriendin of zus met wie ze op vakantie gaan. Ze willen hun vrijheid niet meer kwijt.
[ii] Een lat-relatie betekent Living Apart Together, (of: Liever Alleen Tobben). Volgens Jaap Engelsman in ‘Bekende citaten uit het dagelijks taalgebruik’ is de term bedacht door de Nederlandse filmregisseur Pim de la Parra en onbekend in het Engelse taalgebied.
[iii] ‘Vrolijke herfst’ is de titel van een onderzoek onder homoseksuelen. Te bestellen bij de Schorerstichting te Amsterdam 020-5739444, vragen naar Andrea Vogelaar, die ook het buddyproject regelt.
[iv] Het kan helpen om te zorgen dat de vagina niet droog is. Een beetje water of speeksel helpt niet, dat is zo weg. Een goed glijmiddel is beter. Zo’n simpele bescherming kan de tijd dat je geslachtsgemeenschap kunt hebben, nog aardig oprekken. Men moet ook waakzaam zijn met betrekking tot de werking van medicijnen. Er zijn medicijnen, bijvoorbeeld tegen te hoge bloeddruk, die de zin in seks verminderen. Vraag de arts hiernaar, want dat is zonde.
Er is ook een Informatielijn Ouderen en Seksualiteit, van de Rutgers Nisso Groep. Tel. 0900-5112233 en op www.seniorweb.nl staat ook informatie over Seks op Leeftijd.
[v] Zie www.knuffelparty.nl. Er zijn strenge regels voor de omgangsvormen tijdens de party. Het officiële doel kan zijn om de vrede te bevorderen of een therapeutische werking, maar het is wel de bedoeling dat het een feestje is. Het is nogal prijzig om daaraan mee te doen. Je zou het ook zelf kunnen organiseren…
Ontleend aan:
De glans van grijs ; Ideeën voor sociaal en prettig leven
Liebje Hoekendijk | ISBN: 978 90 8850 159 3 | 112 pagina’s