Wat dragen wij ouderen bij aan de samenleving?

We leveren een enorm volume aan zorg. Mantelzorg.
De zorg die mensen aan elkaar verlenen is geweldig in omvang. Op hogere leeftijd is er vaak behoefte aan dagelijkse zorg thuis op een of andere manier, en soms ook aan heel zware zorg zoals voor een demente partner. Het is niet wat de thuiszorg doet, maar alles wat overblijft aan opvangen en begeleiden van elkaar. Het is tamelijk bitter als er wordt geroepen dat ouderen zoveel zorg gaan vragen. Ze géven juist heel veel zorg, ik zou bijna zeggen, tot ze erbij neer vallen.

Deze zorg vindt plaats op grond van een bestaande relatie zoals voor de directe familie, buren enz. Men doet dit omdat men zich verantwoordelijk voelt, en het is dus maar in beperkte mate een vrije keuze. De overheid wil vaak deze zorg afdwingen eenvoudig omdat er familieleden zijn, maar eigenlijk is dat strijdig met de aard van de mantelzorg. Ten overvloede: mantelzorg is geen vrijwilligerswerk.

We doen veel vrijwilligerswerk
Ouderen zijn een geweldig potentieel voor vrijwilligerswerk. Veel organisaties zouden niet kunnen draaien zonder deze vrijwilligers, alleen al de besturen en de commissies die de gemeenten instellen. Verpleeghuizen zouden het niet meer zonder kunnen stellen, bij alle vrijetijds- en recreatieve activiteiten dragen zij het werk – vaak gecoördineerd door een beroepskracht. Maar niet alleen in de zorg zijn oudere vrijwilligers werkzaam, eigenlijk bij alle vrijwilligerswerk dat er is. Weet men dat er een vrijwilligersklus bestaat die ‘poezen-knuffelen’ heet? Dat is voor de eenzame poezen in het asiel.

Vrijwilligerswerk is wel een eigen keuze. Niemand kan je verplichten, niemand kan je dwingen. Dat is ook een van de aspecten van vrijwilligerswerk waarom mensen het leuk vinden: het is vrije keuze. Zelfs het creëren van nieuw vrijwilligerswerk is mogelijk, er zijn  altijd enthousiastelingen die het proberen. Maar er is ook plek voor de timide, zelfs de gehandicapte burger om mee te doen. Samenwerkingsprojecten van jong en oud zijn helemaal favoriet. Ook hier zou de overheid zich terughoudend moeten opstellen. Niemand kan mensen dwingen vrijwilligerswerk te doen, maar men kan wel zorgen dat de kosten ervan worden vergoed, want vrijwilligers geven hun tijd, niet hun geld.

Als men zegt ‘ik zou vrijwilligers goed kunnen gebruiken maar er zijn geen vrijwilligers’, dan is dat niet waar. Het is hun eigen schuld als de vrijwilliger zich niet aandient. Met goede organisatie, een duidelijk aanbod aan de vrijwilliger zijn ze er wel. Als ze vrijwilligers willen moeten ze het maar beter organiseren.

We zijn nuttig voor de economie als consumenten
Je kon de omslag de laatste vijf jaren zien: de reclame richtte zich eerst alleen op jong-en-mooi, maar tegenwoordig zie je ouderen als klant afgebeeld. En terecht, ze vormen een belangrijke consumentengroep. Wel kritisch. Flauwekul kopen ze niet.

 We zijn een stabiele factor in onze cultuur
Dit is een subtieler punt. Cultuur is niet iets wat je organiseert, het is een soort onderliggende kracht in een samenleving. Er is hierbij geen duidelijke tegenstelling oud-jong, het is meer dat een ‘ouderencultuur’ anders is dan de dominante cultuur.

. Actieve ouderen dragen de boodschap uit dat er meer is dan geld verdienen. Betaald werk is niet alleen zaligmakend. Er is zoveel meer belangrijks te doen.
. Onthaasten. Zelf in de politiek is ervoor gepleit; ouderen leven het voor.
. Besef van de broosheid van het bestaan. Als je ouder wordt vallen de mensen weg die om je heen stonden. Daardoor besef je des temeer de grote rijkdom van de naasten die je nog hebt.
. We haten verspilling. Eten weggooien. De zinloosheid van wat goed is vervangen door ‘beter’. Liever hergebruik en herstellen. Zij lopen vooruit op een omslag, een mentaliteitsverandering tegen verkwisting die men nu veel vaker ziet.
. We genieten van kleine dingen, ze zijn niet verwend. Dat is voor henzelf een groot voordeel: onze generatie is arm geweest en heeft van elke kleine verbetering van hun welvaart genoten. Dat blijft eigenlijk zo.
. We haten geweld als amusement. Geweld, zoals ze dat zien op het nieuws, is voor hen reëel. Ze hebben zelf teveel meegemaakt. En dan de eindeloze voorraad actieseries en films waarin geweld ‘gewoon’ is, ze gruwen ervan. Maar zij niet alleen.
. Relaties zijn duurzamer. We weten wat geven en nemen is.
. Door hun contact met de kleinkinderen geven we onze waarden door, terwijl de eigen ouders soms te druk bezet zijn om rustig met hun kinderen te praten over de dingen.

Ontleend aan: