In de groep 55-70 jarigen komt matig en overmatig alcoholgebruik veel voor in vergelijking met jongere volwassenen. Over het algemeen gaan 55-plussers met het ouder worden minder drinken, maar het tegenovergestelde gebeurt bij 55-plussers die al overmatig drinken. Zij gaan met het ouder worden juist meer drinken. Een groot deel van de 55-plussers lijkt zich niet bewust van de nadelige gevolgen van alcoholgebruik voor hun gezondheid.
Ook blijken overmatige drinkers niet snel geneigd te zijn hulp te zoeken voor hun alcoholgebruik. Dat is de conclusie van een groot onderzoek van het Trimbos-instituut naar de aard en omvang van het alcoholgebruik bij 55-plussers dat in opdracht van het ministerie van VWS is uitgevoerd.
Het percentage 55-plussers dat overmatig alcohol drinkt, wat inhoudt dat zij gemiddeld meer dan 14 (vrouwen) of 21 (mannen) glazen per week drinken, ligt tussen de 6,7 procent en 12,6 procent. 55-plussers die overmatig drinken zijn vaker alleenstaand, roken vaak, hebben een relatief hoog inkomen, bewegen minder en hebben vaker een angststoornis. Matig drinken komt onder 21,2 procent tot 24,0 procent van de 55-plussers voor. Zij drinken tussen de 8 en 14 (vrouwen) of 21 (mannen) glazen per week. Het percentage 55-plussers dat minimaal maandelijks binge drinkt (> 4 glazen per gelegenheid voor vrouwen en > 6 glazen per gelegenheid voor mannen) is 13,1 procent.
Redenen alcoholgebruik onder 55-plussers
Redenen en aanleidingen voor 55-plussers om alcohol te drinken zijn onder andere ter ontspanning, voor de gezelligheid, omdat het lekker is, uit eenzaamheid, door veel vrije tijd, de aanwezigheid van stressfactoren (o.a. verlies van dierbare, verlies van werk, lichamelijke ziekte, mantelzorgen) of vanuit gewoonte. Het merendeel van de 55-plussers lijkt zich niet bewust dat alcohol verslavend is, of niet goed voor de gezondheid. De huidige norm voor alcoholgebruik van de Gezondheidsraad luidt: ‘drink geen alcohol, of niet meer dan een glas per dag’. Ruim een derde van de 55-plussers denkt dat deze norm ligt op twee glazen per dag. Naarmate de leeftijd hoger wordt, geeft men vaker aan geen idee te hebben wat de huidige norm voor verantwoord alcoholgebruik is.
Bewustwording vergroten
Dat 55-plussers onvoldoende kennis hebben over de nadelige gevolgen van alcoholgebruik maakt dat 55-plussers die overmatig drinken uit zichzelf niet snel geneigd zullen zijn om te stoppen of te minderen. Het advies is daarom om meer bewustwording bij 55-plussers te realiseren over gevolgen van alcoholgebruik en te investeren in training van hulpverleners om alcoholgebruik bespreekbaar te maken. Vervolgens is het ook van belang dat hulpverleners geschikt aanbod hebben voor ouderen.
Onderzoek
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van verschillende bronnen: bevolkingsstudies Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study-2 (NEMESIS-2) en Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) en de huisartsenregistratie Nivel Zorgregistraties eerste lijn. Daarnaast zijn gegevens verzameld door middel van een vragenlijst en telefonische interviews onder het Ouderenpanel van het Nationaal Ouderenfonds en groepsinterviews met zorgprofessionals en face-to-face interviews met ouderen in de gespecialiseerde verslavingszorg.
De onderzoeksresultaten zijn samengevat in een factsheet.